Ortaya çıkarılmış sanatsal bir ürün ile iletişime geçmeye kısaca görsel okuma adı verilmektedir. Görsel okuma; tablolar, karikatürler ve fotoğraflar üzerinde yapılabilir. Görsel okumanın ilk basamağı ürün ile kişi arasındaki ilk bakıştır. Sonrasında ise ürünün eleştiri süreci başlar. Bir fotoğraf üzerinde girilecek etkileşim iki başlık altında toplanabilir. Bunlardan biri yorumlama ve okuma iken, diğeri değerlendirme ve analiz yapılmasıdır.
Ürün Hakkında Okuma ve Yorumlama Yapılması
İlk aşamada yer alan fotoğraf okuma ve fotoğraf yorumlama kalıpları sıkça birbirlerinin yerine kullanılsa da, terimler incelendiğinde farklı anlamlara sahip oldukları ortaya çıkmaktadır. Fotoğraf okuma görüntünün somut olarak ele alınmasıdır. Bu aşamada fotoğrafa biçimsel anlamda bakılır. Fotoğrafın çekildiği yer, çekilme zamanı ve renk tonları gibi yüzeysel özelliklere dikkat edilir. Fotoğraf yorumlama ise daha içsel bir anlatım tarzıdır. Yorumlama ile birlikte ürüne kişisel bakış açıları katılır.
Fotoğrafın yorumlayıcı üzerindeki duygusal etkileri ile soyut bir anlam ifade edilir. Aynı zamanda fotoğraf için bir yorumlama yapılırken, fotoğrafçının sözü geçen ürünü yaratırken hissettikleri hakkında da varsayımlarda bulunulur. Okuma ve yorumlama arasındaki fark da bu noktada ortaya çıkmaktadır. Fotoğraf hakkında yapılan okumalar birbirine benzer ögeler taşırken, yorumlamalar kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. Çünkü yorumcuların yetiştiği çevre, kültürü, eğitim durumu hatta ekonomik özellikleri bakış açısını etkilemektedir. Bu da aynı fotoğraf gösterilse dahi kişilerin ortaya bambaşka anlamlar çıkarması demektir. İyi bir fotoğraf okuyucu ve yorumcusu olabilmenin temel şartı algılama sürecini iyi yönetmektir.
Algılama Evresi
Algılama en anlaşılır hali ile görüntüler ve duygular arasında bir bağlantı yolu kurmaktır. Görülen, duyulan ya da diğer duyular ile alınan bilgiler, kişinin iç dünyasında düzenlenip anlamlı bir hale getirilir. Okuma ve yorumlama arasında bir köprü olan algılama süreci kişinin bir ürünü fark etmesi ile başlayıp, bunu yorumlaması ile son bulan kısa bir süreçtir.
Ürünün Değerlendirilmesi ve Analizi
İkinci aşama olan fotoğraf değerlendirme, çok sayıda ürünün oluşturduğu bir grup içerisinde yapılan seçme ya da beğenme gibi işlere verilen addır. Teknik özellikler, fotoğrafın içeriği ve özgün olması fotoğraf değerlendirme kriterlerinden bazılarıdır. Bu değerlendirme sonrasında bir fotoğraf eleştirisi yapılabilir. Foto kritik olarak da isimlendirilen eleştiriler yapılırken, fotoğrafçıya çeşitli öneriler verilebilir. Bu öneriler kesinlikle yargılayıcı bir tavır izlenerek yapılmaz. Fotoğraf analizi ise teknik özellikler aşamasında ortaya çıkar.
Teknik detaylara bakılırken fotoğrafta kullanılan film türünden, ışık kaynaklarına; fotoğrafın objektifinden, diyaframına çok sayıda özellik incelenir. Bu nedenle fotoğraf analizi yapacak kişinin bu konuda teknik bir donanıma sahip olması gerekmektedir.
Son yorumlar